Bij de ontwikkeling van de leerling gaat het om meer dan alleen hoge cijfers halen. Er wordt onderscheid gemaakt in drie soorten vaardigheden die leerlingen ontwikkelen gedurende hun schoolperiode. Het gaat bij ‘De leerling in beeld’ om vakvaardigheden, algemene vaardigheden en persoonlijke vaardigheden. Oftewel: Kennis, Kunde en Kwaliteiten.
Kennis: Vakvaardigheden
Bij kennis gaat het om de cognitieve ontwikkeling van de leerling. Daaronder valt zowel het opdoen van kennis over de inhoud van de vakken (het leren van feitjes), als de vaardigheden die daar direct mee te maken hebben, zoals het werken met een atlas bij Aardrijkskunde of het toepassen van informatie uit de Binas bij Scheikunde. Deze worden meestal gemeten door middel van schriftelijke of digitale toetsen. Resultaten worden veelal uitgedrukt in rapportcijfers, die zowel het kennisniveau als de bekwaamheid in vakvaardigheden weerspiegelen.
Wanneer u als docent al tijdens de looptijd van het vak de kennis en bijbehorende vakvaardigheden van uw leerlingen toetst, kunt u er achter komen of er leerlingen zijn die een bepaald onderdeel niet goed begrijpen. De feedback die u op deze manier verzamelt over de kennis en vakvaardigheden van uw leerlingen helpt u bij het bijstellen van uw lessen. Door hier vroegtijdig op in te spelen en bijvoorbeeld extra uitleg te geven, helpt u uw leerlingen de lesstof beter te begrijpen. Zo blijven zij niet hangen op een bepaald punt, maar kunnen ze zich verder verdiepen.
Kunde: Algemene vaardigheden
Om de leerling goed in beeld te brengen, zijn naast de inhoud ook de algemene vaardigheden van belang. De leerling ontwikkelt deze gedurende heel zijn schoolperiode, en door regelmatig kunde te meten worden zij zich meer bewust van hun ontwikkeling. Welke algemene vaardigheden leerlingen dienen te ontwikkelen, bepaalt iedere school zelf. De lijst met mogelijke vaardigheden is bijna oneindig. Daarom is het belangrijk dat iedere school een keuze maakt waarop zij zich willen richten met het onderwijs. Een aantal veelgebruikte algemene vaardigheden zijn samenwerken, zelfstandig leren, presenteren, een planning maken en kunnen reflecteren.
Het beoordelen van algemene vaardigheden gebeurt vaak met andere tools dan het beoordelen van kennis. Aangezien er een minder duidelijke grens is tussen wat goed genoeg is en wat niet, bestaat de kans in een valkuil van subjectiviteit te lopen. Vaak wordt een schaal gebruikt met van te voren vastgestelde omschrijvingen die horen bij een bepaalde beheersing van de betreffende vaardigheden. De ontwikkeling van de leerling op algemene vaardigheden kan een goede voorspeller zijn voor hoe de leerling zal presteren op een bepaald onderwijsniveau of vervolgopleiding.
Kwaliteiten: Persoonlijke vaardigheden
Als laatste spelen de persoonlijke vaardigheden een belangrijke rol bij het in beeld brengen van de leerling. Dit zijn kenmerken van het karakter van de leerling, zoals doorzettingsvermogen, enthousiasme, of nieuwsgierigheid. Deze lijken wat ingewikkelder boven water te krijgen dan kennis en kunde, maar kunnen veel zeggen over hoe de leerling is en wat zijn doelen zijn.
De persoonlijke vaardigheden kunt u in beeld brengen door vragen te stellen, door observatie en door vervolgens met de leerling in gesprek te gaan. Dit gebeurt meestal in een face-to-face gesprek, maar ook digitaal kan er al veel voorbereid en uitgevoerd worden. De docent, mentor, of de leerling zelf schrijft naar aanleiding van de vragen en het gesprek een verslag of beoordeling. Op deze manier kunt u een betere inschatting maken van wat de leerling wil en kan bereiken op basis van zijn persoonlijke vaardigheden.
Meer informatie?
Wilt u de kennis, kunde en kwaliteiten van uw leerlingen ook in beeld brengen? Download dan de gratis whitepaper De leerling in beeld en lees hoe het itslearning leerplatform u hierbij kan ondersteunen.
