Hoe bereidt u een bezoek van de onderwijsinspectie op school voor? Hoe zorgt u dat u de touwtjes in handen houdt? En hoe zorgt u dat uw hele team met (zelf-)vertrouwen de inspectie tegemoet treedt? In dit artikel leest u enkele tips van Jan Stuijver, adviseur bij de Algemene Vereniging Schoolleiders (AVS).
Effectief toezicht voor goed onderwijs
Leerlingen, studenten en ouders moeten erop kunnen vertrouwen dat het onderwijs op een school goed is. Het schoolbestuur is verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs en moet zich verantwoorden over de resultaten. Hierbij gaat het om resultaten in brede zin; krijgen alle leerlingen onderwijs van voldoende kwaliteit, voldoen scholen aan wet- en regelgeving en hebben ze hun financiën op orde? De Inspectie van het Onderwijs houdt hierop toezicht en rapporteert gevraagd en ongevraagd over ontwikkelingen binnen het onderwijs, met als doel het onderwijs als geheel te verbeteren. Bron: www.onderwijsinspectie.nl
Wees blij met inspectie
Bij een aankondiging van de inspectie krijgt de directeur de opdracht allerlei formulieren in te leveren. Het is aan de directeur om zich ontspannen voor te bereiden en blij te zijn dat er iemand komt kijken naar de kwaliteit van de school. Het laat zien dat u trots bent op hetgeen u met de teamleden realiseert. Als bestuurder kunt u het team hierin begeleiden, bijvoorbeeld door duidelijk te maken dat het geoorloofd is om fouten te maken. Fouten leveren inzicht in het functioneren van de school, wat de leerlingen uiteindelijk meer kwaliteit biedt.
Stop alles in het dossier
Jaarverslagen en andere gegevens die de school inlevert in het schooldossier neemt de inspecteur achter zijn bureau door. De inspecteur velt dus op papier al een oordeel over de staat van de school. Het advies is om alle gegevens, zoals evaluaties van projecten en tevredenheidsonderzoeken, in te leveren. Naarmate besturen zelf over betere informatie beschikken en zich daarover verantwoorden zal de inspectie minder zélf verzamelen en minder eisen stellen aan de vorm en de inhoud van de door de besturen geleverde informatie. Wees trots op de gegevens en laat de inspecteur erin snuffelen.
Zelfevaluatie
Stel zelf vast in hoeverre de doelen van de school worden gerealiseerd door systematisch informatie te verzamelen om het eigen functioneren te beschrijven en beoordelen. Een goede directeur of bestuurder weet van tevoren hoe het met de school gesteld is. Pak de lijst die de inspecteur toetst erbij en vul hem zelf eens in. Wees uw eigen inspecteur. Laat de bovenschools directeur het ook doen. Weet hij of zij de antwoorden niet? Maak dan de afspraak dat de directeur vaker langskomt op de school. Een schoolanalyse moet u minimaal één keer per jaar goed doorspreken met uw team om de zwakke punten aan het licht te brengen en mensen de ruimte geven zich te verbeteren.
Zég wat u van de school vindt
Ren niet als een bureaucratisch type achter documenten aan. Men schrijft namelijk niet wat men vindt. In rapporten staan alleen tabellen, overzichten en beschrijvingen van de staat van de school. Pagina’s vol. Maar er staat niet in wat bestuurders van de school vinden. Hecht waarde aan het verhaal dat u als directeur kunt vertellen over de school. Dat is voor scholen een kans op verdiend vertrouwen bij de inspecteur.
Regel ondersteuning
Ontdekt u als schoolleider dat uw school richting predicaat ‘zwakke school’ gaat, zoek dan ondersteuning van een professionele externe partij. Door te begeleiden bij het maken van sterke/zwakte-analyses helpt zo’n adviseur de school te behoeden voor het precikaat zwak/zeer zwak. Hulp inroepen kan confronterend zijn, maar probeer de tekortkomingen niet te verhullen. Op de lange termijn zullen ze toch wel aan het licht komen. Bovendien hebben inspecteurs van tevoren al een beeld, ze hebben immers de analyses uitvoerig gelezen.
Blijf open en inhoudelijk communiceren
De belangrijkste tip van de onderwijsinspecteur: schiet nooit in de weerstand, want daarmee vergooit u de kans op een optimaal gesprek. Het is altijd moeilijk als een schooldirecteur de bevindingen van de inspecteur niet onderkent. Het kan gebeuren dat de communicatie niet effectief is geweest, waardoor de twee partijen verschillende beelden hebben van de stand van zaken. Blijf altijd open staan voor een inhoudelijk gesprek, en gebruik de feedback daadwerkelijk om verbeteringen door te voeren.
Want uiteindelijk heeft iedereen hetzelfde doel: onderwijs van goede kwaliteit bieden aan de leerlingen van nu.
Bronnen en verder lezen
- Jan Stuijver, Hoera, de inspecteur komt?!, presentatie AVS, Nationale Onderwijs Tentoonstelling, 29 januari 2015
- Artikel ‘Help, de inspectie komt’, Algemene Onderwijsbond
- Dossier Inspectie, AVS
- Veranderingen Onderwijsresultatenmodel VO per 2016
- Magazine Onderwijs & Inspectie
